آذربایجان‌شرقی در مسیر هوشمندسازی راه‌ها؛ از امنیت جاده تا تحول در مدیریت سفر

گزارش عملکرد شش‌ماهه راهداری و حمل‌ونقل آذربایجان‌شرقی

بهار وطن/ راهداری، تنها یک مجموعه اجرایی نیست؛ نبض حیات جاده‌هاست.  در جایی‌که راه‌ها با اقتصاد، ایمنی و آرامش مردم پیوند خورده‌اند، هر متر از آسفالت و هر تابلو هشدار، نشانی از تلاش بی‌وقفه برای پایداری و نظم ملی دارد. شش‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ را می‌توان نقطه‌عطفی در عملکرد راهداری آذربایجان‌شرقی دانست؛ جایی‌که  غلامرضا رسول‌زاده، مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان، با نگاهی مبتنی بر راهبرد هوشمندسازی، پلی میان توسعه و ایمنی ایجاد کرده است.

افزایش 5/2 درصدی تناژ حمل بار، رشد 4/1 درصدی صدور بارنامه‌ها، فعال‌سازی شبکه‌های نظارتی نوین، گسترش خدمات رفاهی بین‌راهی و جابه‌جایی بیش از ۳ میلیون و ۹۳ هزار مسافر در نیم‌سال نخست، در کنار رشد ۲۰ درصدی سفرهای نوروزی تا سقف ۳۴۱ هزار و ۲۰۷ نفر، نشان از کارنامه‌ای دارد که نه‌تنها بر عدد و رقم، بلکه بر اعتبار زیرساخت‌های انسانی و فناورانه تکیه کرده است.

در پس این آمار، فلسفه‌ای روشن نهفته است؛ راهداری امروز دیگر یک مأموریت عمرانی صرف نیست، بلکه مأموریتی هوشمند برای مدیریت زندگی و ترافیک انسانی است. آذربایجان‌شرقی، به‌عنوان محور ترانزیتی شمال‌غرب کشور، یکی از حلقه‌های پیوند اقتصاد ملی با مسیرهای صادراتی محسوب می‌شود. رسول‌زاده در این مسیر، با بهره‌گیری از فناوری روز و نگاه مدیریتی مبتنی بر داده، توانسته نگاه سنتی را به تحولی فناورانه بدل سازد.

اگر روزی راه‌ها تنها مسیر رسیدن به مقصد بودند، امروز خود به مقصدی از دانش، فناوری و امنیت بدل شده‌اند؛ و بی‌تردید، کارنامه نیم‌سال نخست راهداری استان آذر بایجان شرقی، شاهدی بر عبور از نگاه سنتی به مدیریت مدرن راه‌ها است.

در همین راستا، نگاهی دقیق‌تر به عملکرد شش‌ماهه راهداری و حمل‌ونقل آذربایجان‌شرقی نشان می‌دهد چگونه شاخص‌های زیرساختی، خدماتی و نظارتی در کنار هم، تصویری از تحول تدریجی اما پایدار در این حوزه را ترسیم کرده‌اند.

در ادامه، به این عملکرد و جزئیات آماری آن می‌پردازیم؛ جایی‌که عددها روایتگر حرکت‌اند و هر کیلومتر، نماد گامی تازه در مسیر توسعه و ایمنی جاده‌های استان است.

بخش نخست: شبکه راه‌ها 

زیرساخت‌های راهی، بنیان اصلی توسعه منطقه‌ای و توزیع عادلانه امکانات در استان‌ها محسوب می‌شود. آذربایجان شرقی با دارا بودن سهم قابل‌توجهی از راه‌های اصلی و روستایی کشور، جایگاه خود را به‌عنوان یکی از محورهای ارتباطی شمال‌غرب ایران تثبیت کرده است.

غلامرضا رسول‌زاده، مدیرکل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای استان آذربایجان شرقی گفت:  طول کل راه‌های استان ۱۴٬۰۱۱ کیلومتر است که معادل 4/6 درصد از کل طول راه‌های کشور به‌شمار می‌رود.

وی افزود: راه‌های شریانی استان ۱٬۶۳۰ کیلومتر و راه‌های هم‌سنگ ۲٬۸۹۶ کیلومتر طول دارند.  طول کل راه‌های کشور ۲۱۷٬۹۰۱ کیلومتر است و سهم استان در آزادراه‌ها ۲۳۶ کیلومتر (8/9 درصد)، بزرگراه‌ها ۵۶۷ کیلومتر (8/3 درصد)، راه‌های اصلی ۸۷۲ کیلومتر (8/3 درصد)، راه‌های فرعی ۱٬۸۹۵ کیلومتر (3/4 درصد) و راه‌های روستایی ۱۰٬۴۴۱ کیلومتر (9/7 درصد) است.

بخش دوم: حوزه راهداری 

عملیات نگهداری، ایمن‌سازی و بهسازی شبکه راهی در نیم‌سال نخست ۱۴۰۴ از جهش کمی و کیفی قابل‌توجهی برخوردار بوده؛ به‌ویژه در زمینه آسفالت‌ریزی و اصلاح نقاط حادثه‌خیز که از مهم‌ترین شاخص‌های ایمنی جاده‌ای محسوب می‌شود.

رسول‌زاده بیان داشت:  در نیمه نخست سال، ۴۸۱ کیلومتر از محورهای استان آسفالت‌ریزی شده و در این فرآیند، ۳۹۳ هزار تن آسفالت مصرفی مورد استفاده قرار گرفته است.

وی افزود: ۴٬۰۰۵ کیلومتر از راه‌های استان خط‌کشی و ۶۲ مورد از تقاطع‌های T شکل و نقاط پرتصادف اصلاح شده‌اند.  همچنین، ۳۵۰ کیلومتر از شیب شیروانی‌ها اصلاح و ۴۰ کیلومتر شانه‌سازی اجرا شده است.

مدیرکل راهداری ادامه داد:  در همین دوره، ۹ تقاطع غیرهمسطح جدید احداث یا تکمیل شده که نقش مؤثری در روان‌سازی ترافیک و کاهش سوانح داشته است.

بخش سوم: راه‌های روستایی 

راهداری روستایی، رکن عدالت فضایی و توسعه اجتماعی محسوب می‌شود. افزایش نرخ آسفالت‌ریزی در مسیرهای روستایی بیانگر توجه ویژه دولت به پیوند اقتصاد و معیشت با سهولت دسترسی است.

رسول‌زاده گفت:در شش‌ماهه نخست سال جاری، ۱۵۵ کیلومتر راه روستایی جدید احداث و ۸۸ کیلومتر بهسازی و آسفالت شده است.

وی افزود: استان دارای ۷۳ باب راهدارخانه فعال است و در حال حاضر ۳۷۶ دستگاه ماشین‌آلات راهداری شامل ۲۲۳ دستگاه سنگین، ۲۱۰ دستگاه نیمه‌سنگین و ۸۸ دستگاه سبک به‌صورت شبانه‌روزی در حال خدمت‌رسانی‌اند.

بخش چهارم: حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی 

حوزه حمل‌ونقل در آذربایجان شرقی، در نیم‌سال اخیر روندی رو‌به‌رشد را تجربه کرده است. افزایش درصد صدور بارنامه، رشد تناژ حمل‌شده و رشد قابل‌توجه جابه‌جایی مسافر، از نشانه‌های پویایی شبکه حمل‌ونقل استان است.

رسول‌زاده اظهار داشت: استان دارای ۳۲۶ شرکت حمل‌ونقل داخلی، ۱ پایانه بار، ۱۰ انجمن صنفی شرکت‌ها و موسسات و ۱۴ انجمن صنفی رانندگان است.

وی افزود:تعداد کل ناوگان باری با احتساب وانت‌بارها 52 هزار و 500 دستگاه و شمار رانندگان باری دارای کارت هوشمند ۳۷۰۵۰ نفر است؛ در مجموع تعداد رانندگان دارای کارت هوشمند در استان به ۴۴۳۲۲ نفر رسیده است.

در این بازه زمانی 853 هزار و 269 برگ فقره بارنامه صادر شده که 4/1 درصد افزایش نسبت به سال قبل دارد و میزان کل بار حمل‌شده از استان بیش از ۱۲ میلیون تن با رشد 5/2 درصدی بوده است.

رسول‌زاده ادامه داد: در بخش حمل‌ونقل مسافری، ۱۳۳ شرکت فعال، ۶ انجمن صنفی مسافری و ۸۰ شرکت شبکه سیر در استان فعالند.

تعداد اتوبوس‌ها ۷۳۰ دستگاه، مینی‌بوس‌ها ۱۲۲۷ دستگاه و خودروهای سواری ۷۹۶ دستگاه هستند.

وی افزود: در شش‌ماهه نخست سال 3 میلیون و93 هزار نفر مسافر جابه‌جا شده‌اند که در مقایسه با سال قبل ۱۸ درصد افزایش را نشان می‌دهد، در حالی‌که تعداد سفرها 266 هزار و 844 مورد بوده که ۳ درصد رشد داشته است.

در زمینه حمل‌ونقل بین‌المللی کالا، مدیرکل گفت:

استان دارای ۱۷۶ شرکت فعال بین‌المللی کالا و ۲ انجمن صنفی تخصصی است؛ همچنین ۷ شرکت مسافری برون‌مرزی در استان فعالیت دارند.

تعداد ناوگان فعال بین‌المللی شامل ۴٬۰۰۰ کامیون، ۵۰۰۰ راننده فعال، ۵۵ دستگاه اتوبوس با ۲۰۰ راننده و ۸۵ خودروی سواری فعال است.

در نیم‌سال نخست سال 14 هزار و 500 مسافر بین‌المللی از مبدأ استان جابه‌جا شده و شرکت‌ها موفق به صدور ۵۵٬۶۷۴ راهنامه بین‌المللی شده‌اند.

درباره پایانه مرزی جلفا، رسول‌زاده گفت: تعداد مسافران خروجی 66 هزار و 203 نفر و تعداد کامیون‌های عبوری 49 هزار و543 دستگاه بوده است.

وی افزود: در ایام نوروز، استان شاهد جابه‌جایی 341 هزار و 207 مسافر با رشد ۲۰ درصدی و 82 هزار و 343دستگاه کامیون با افزایش ۹ درصدی نسبت به سال گذشته بوده است.

بخش پنجم: حوزه فنی و نظارت و هوشمندسازی 

حرکت به سمت حمل‌ونقل هوشمند، از اولویت‌های تحول ساختاری راهداری کشور است. آذربایجان شرقی در این مسیر با توسعه سامانه‌های ترددشمار، کنترل سرعت و نصب دوربین‌های تصویری در گردنه‌های مهم، گام بلندی برداشته است.

رسول‌زاده بیان داشت: در حال حاضر، ۹۸ دستگاه ترددشمار برخط، ۱۰۰ سامانه کنترل سرعت جاده‌ای و ۶ تابلو پیام متغیر VMS در استان فعال هستند.

دو سیستم توزین در حال حرکت WIM در حال بهره‌برداری و دو سیستم دیگر در مرحله راه‌اندازی‌اند.

تعداد ۲۴ دوربین نظارت تصویری در محورها و گردنه‌های مهم استان فعالیت می‌کند.

وی افزود: در زمینه خدمات بین‌راهی، ۶۰ مجتمع رفاهی فعال در استان وجود دارد، ۶ باب دیگر تا پایان سال افتتاح خواهد شد و ۳۱ مجتمع جدید در حال ساخت است.

رسول‌زاده گفت: تاکنون ۱۱ پل عابر پیاده سازمانی و ۸ پل توسط بخش خصوصی احداث شده‌اند، همچنین ۲ پل سازمانی و ۲ پل خصوصی دیگر در دست ساخت است.

در زمینه نظارت فنی، وی اظهار داشت: در استان ۹ مرکز معاینه فنی سنگین با ۱۰ خط فعال وجود دارد و ۸۸ دستگاه دوربین کنترل سرعت سیار در اختیار پاسگاه‌های پلیس راه است.

رسول‌زاده در پایان گفت: در نیمه نخست سال، میزان تردد ثبت‌شده در استان به 214 میلیون و 385 هزار وسیله نقلیه رسیده است، که 12 میلیون و 186 هزار وسیله نقلیه ورودی و11 میلیون و 975 هزار وسیله نقلیه خروجی را دربر می‌گیرد.

رسول‌زاده در پایان سخنان خود تأکید کرد: عملکرد شش‌ماهه استان در راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، بیانگر ارتقای ایمنی، افزایش بهره‌وری و خدمت‌رسانی مؤثر به مردم است. این مسیر توسعه ادامه‌دار خواهد بود تا ایمنی جاده‌ها و رفاه تردد در سطح استان به بالاترین استاندارد ملی برسد.