دکتر دکترای علوم سیاسی از دانشگاه امام صادق که حدود ۱۸ ساله که در وزارت علوم در قسمت های مختلف فعالیت دارند. وی براساس تخصص و تجربه سال ها خدمت در وزارت خانه در دولت سیزدهم بعنوان قائم مقام معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم انتخاب شدند.
دکتر جعفرپور همچنین سال هاست که در دانشگاه‌های مختلف کشور در حال تدریس هستند. با ایشان گفت و گویی انجام دادیم که در زیر می خوانید.
باتوجه به اینکه حضرتعالی سال هاست در حوزه های مختلف فرهنگی فعالیت دارید، لطفا بفرمائید مقوله فرهنگ بخصوص فرهنگ در دانشگاه ها چیست؟
ما اگر بخواهیم بگویم که دانشگاه در فرایندهای مختلفی مثل آموزش پژوهش و فناوری که جز وظیفه ذاتی دانشگاه است نیاز به یک بستری دارد که اگر این بستر فراهم نشود در کارکرد خودش که چند محوری هست موفق نخواهد شد. اما فرهنگ بستر سازه و فعالیت‌های آموزشی- پژوهشی و اداری حتی دانشگاهی با آن ارتباط مستقیمی دارد یعنی فرهنگ و مباحث اجتماعی بستر ساز فعالیت‌های دیگر، دانشگاه هست و هر چقدر ما در زمینه فرهنگ سرمایه گذاری کنیم به موفقیت اجزای مختلف دانشگاه کمک کرده و بستر مناسبی برای فعالیت‌های فرهنگی ایجاد می‌کند. ببینید در کمتر سخنرانی و دیدار مقام معظم رهبری هست که ایشان در بیاناتشان به طور مستقیم یا غیرمستقیم به موضوع فرهنگ و ضرورت کار فرهنگی نپرداخته باشند. فرهنگ از منظر نگاه معظم‌له اصل و مقوله‌های دیگر همچون اقتصاد و سیاست فرع و حاشیه فرهنگ محسوب می‌شود. وقتی که مقام معظم رهبری می‌فرمایند « فرهنگ مانند هوایی است که تنفس می‌کنیم . عزیزان من! فرهنگ از اقتصاد هم مهم‌تر است، چرا؟ چون فرهنگ، به معنای هوایی است که ما تنفس می‌کنیم؛ شما ناچار هوا را تنفس می‌کنید، چه بخواهید، چه نخواهید؛ اگر این هوا تمیز باشد، آثاری دارد در بدن شما؛ اگر این هوا کثیف باشد، آثار دیگری دارد» پس اگر همه ظرفیت‌هایی که برای وجود انسان لازم هست، فراهم بشود ولی هوا فراهم نباشد زندگی انسان مختل می‌شود و اگر ما می‌خواهیم هوای دانشگاه و هوای تنفسی دانشگاه خوب باشد و دانشجو، استاد وکارکنان در یک بستر خوب که بتوانند تنفس کنند باید این تنفس دانشگاه یک تنفس ایده آل باشد ما تلاش داریم که این بسترسازی را انجام دهیم تا فرهنگ جزئی از فعالیت دانشگاه شود و در کل می توان گفت فرهنگ بر همه مباحث دانشگاه احاطه دارد.
از استادی که در سر کلاس حاضر می‌شود و تعاملی که با دانشجو دارد و چه جشنواره‌ های فرهنگی که در دانشگاه اجرا می‌شود هر دو مربوط به یک فعالیت فرهنگی هستند پس فرهنگ در یک دانشگاه شامل تعامل‌هایی که افراد با هم دارند و یا مجموعه‌ای که برای رسیدن به هدف فرهنگی اجرا می‌شود لازم به ذکر است که دانشگاه یک ارجعیتی دارد نسبت به کلیه اقشار اجتماعی که به عنوان یک نهاد فرهنگی اگر یک دانشگاه کارش خوب و عالی باشد می‌تواند دریک جامعه فرهنگ سازی کند در بقیه اقشار اجتماعی ، باید تعاملات دانشگاه و جامعه پیگیری شود و پیشرو باشد در حوزه‌های مختلف همان گونه که در حوزه صنعت چطور یک استاد می‌تواند یک دانشجویی رو فن آور تولید کنه اگر بتونه در تعاملات فرهنگی موفق باشد قطعاً پیشرو هست در حوزه فرهنگ، لذا نگاه ما به فرهنگ یک نگاه جامع است نه نگاهی که چهار تا برنامه یا فوق برنامه اجرا بشه اسمش رو بزاریم فرهنگ اینا لازمه برنامه‌های فرهنگی هستند ولی کامل نیستند ما اگر بخواهیم آن نگاه پیشرو را و یک نگاه تاثیرگذار و یک نگاهی که دانشگاه بتواند اثرات بسیار مفیدی را در جامعه فرهنگی ایجاد کند آن هنگام است که ما توانسته‌ایم فرهنگ را به صورت جامع به اجرا درآوریم ما در تعریف‌هایی که در حوزه دانشگاه بیان کرده بودیم مثلاً گفته بودیم دانشگاه می‌تونه آموزش محور باشه دانشگاه می‌تونه پژوهش محور باشه دانشگاه می‌تونه کارآفرین باشه یعنی تعاریفی که از دانشگاه شده یک دانشگاه جامع محور هست یعنی دانشگاه نمی‌تواند نسبت به مسائل پیرامونی خود بی‌تفاوت باشد اگر چنین باشد دانشگاه تبدیل می‌شود به یک کارخانه تولید انسان که فقط علم بلد هست ولی نسبت به مسائل پیرامون خودش بی‌اطلاعست وقتی شما از منظر فرهنگ به دانشگاه نگاه می‌کنید باید جامع محوری باشد و در همه مولفه‌هایش حضور داشته باشد
نظارت معاونت فرهنگی وزارت علوم در خصوص نحوه اختصاص ۳ درصد از بودجه سالانه دانشگاه‌ها به فعالیت‌های فرهنگی توضیح دهید؟
در سنوات گذشته یعنی قبل‌از ابلاغیه‌ای (اختصاص ۳ درصد از بودجه سالانه دانشگاه‌ها به فعالیت فرهنگی) که به دانشگاه‌ها ارسال شد، با دو موضوع مواجه بودیم، اول این‌که میزان بودجه فرهنگی در دانشگاه‌ها کم بود و ردیف مشخصی برای بودجه فرهنگی مشخص نبود و با بخش‌های دیگر مانند دانشجویی، مشاوره، تربیت‌بدنی یکی بود، درنتیجه معمولاً دانشگاه‌ها از بودجه فرهنگی کاسته و به مابقی حوزه‌ها اضافه می‌کردند اما با توجه به گزارش‌ها و برآوردهایی که از وضعیت دانشگاه‌ها به عمل آمد، با دکتر زلفی گل این مساله را در میان گذاشتیم، اعلام کردند که یک‌درصدی را برای فعالیت‌های فرهنگی مشخص کنیم تا در بودجه‌های آینده مشخص شود. بنابراین مقرر شد، سه درصد بودجه کل دانشگاه به موضوع فرهنگی اختصاص یابد، وزیر علوم همچنین دستور دادند تا دکتر سلیمانی قائم‌مقام و رئیس مرکز هیئت‌های امنا و هیأت‌های ممیزه وزارت علوم نامه مذکور را ابلاغ کنند تا هیئت‌امنای دانشگاه‌ها توجیه شوند که این ردیف باید اختصاص داده شود. سپس از معاونت فرهنگی وزارت علوم درخواست شد تا به معاونان فرهنگی دانشگاه‌ها نامه‌ای ارسال کرده و از آنان درخواست شود تا برنامه خود را به هیئت‌امنا ارائه داده و آن را مصوب کنند تا با تصویب هیأت امنا، از اول سال این بودجه به کارهای فرهنگی اختصاص یابد و در یک ردیف مشخصی هزینه شود و در ابلاغیه‌ای به معاونان دانشجویی اعلام کرده و آنها توجیه شده‌اند و همچنین قرار است دوباره جلساتی را با حضور معاونان دانشجویی دانشگاه‌ها برگزار کنیم، تا این بودجه را اخذ کنند، در مورد این‌که این بودجه چقدر دقیق در حوزه فرهنگی هزینه شود، نشست‌هایی را با معاون اداری مالی وزارت علوم به ویژه مدیرکل بودجه وزارت علوم برگزار کرده و درخواست کرده‌ایم، یک برآوردی از سال‌های قبل به ما ارائه بدهند که چقدر از بودجه در بخش فرهنگی هزینه شده است و همچنین معاونین اداری‌مالی دانشگاه‌ها در نشست‌ها تبیین کنند که از ابتدا بحث بودجه فرهنگی مشخص باشد، در نتیجه یک سیستم نظارتی از طرف بخش‌های اداری مالی و بودجه وزارت علوم نسبت‌به هزینه کرد دانشگاه‌ها در بخش فرهنگی انجام می‌شود و ما هم به معاونان فرهنگی دانشگاه‌ها اعلام کرده‌ایم که بایستی این بودجه را در دانشگاه‌های خود مطالبه کرده و آن را هزینه کنید، از مکانیزم‌های دیگری مانند تشکل‌های دانشجویی و فعالان فرهنگی در دانشگاه‌ها این موضوع را رصد می‌کنیم که آیا این بودجه به بخش فرهنگی اختصاص پیدا کرده یا خیر، در پایان سال نیز دانشگاه‌هایی که میزان هزینه کرد بودجه فرهنگی آن‌ها با این عددی اعلام شده، تطبیق داشته باشد، ازآن‌ها تقدیر شده و مکانیسم‌های تشویقی نیز برای دانشگاه‌هایی که ردیف‌ها را درست به بحث فرهنگی اختصاص بدهند انجام می‌شود، ضمن این‌که اگر این ۳ درصد از بودجه سالانه دانشگاه‌ها به فعالیت‌های فرهنگی محقق شود، یک تحولی در حوزه فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها اتفاق خواهد افتاد.
توی مباحث فرهنگی اجتماعی و سیاسی، دانشگاه همیشه پیشخوان بوده به خصوص در فرهنگ که یکی از پایه‌های اساسی پیشرفت جامعه می‌باشد در این زمینه چه کارهای اساسی از طرف دانشگاه در دولت سیزدهم انجام شده است؟
ما باید بگویم که چه مسائلی در سطح کشور وجود دارد و مسائل نظام چه چیزی می‌تواند باشد؟ اما اساتید در خیلی از زمینه ها به ما کمک کرده اند و باید این مطلب را بیان کنم که فقط در زمینه فرهنگ توانستیم ۱۵ کار گروه ایجاد کنیم که در هر کارگروه ۱۰ الی ۱۵ نفر از اساتید زبده و کاردان فعال هستند که در مورد مسائل فرهنگی کشور و دانشگاه‌های کشور صاحب نظر هستند و خروجی این تصمیمات به معاونت فرهنگی ارجاع داده می شود که بر اساس آن موارد، تصمیمات کلان کشوری گرفته می شود و در سطح کلان آموزش عالی و فرهنگی کشور وزیر محترم علوم برای ۱۶ کارگروه هیئت اندیش ورز ایجاد شده هیئت های اندیشه ورز به عنوان بخشی از حوزه عمومی آکادمیک، از مهمترین بنیان های مطرح در فرآیند شکل گیری و تحکیم نهادهای حائل بین دولت و جامعه می باشند و وجود چنین نهادی در حوزه عمومی و کارا و نهادینه ساختن آن تضمینی است بر اینکه سیاست گذاری، اجرا و ارزیابی برنامه های توسعه در سطح ملی و استانی به درستی صورت می گیرد و دولت و جامعه در مسیر توسعه پایدار به درستی گام برمی دارند. اما آن چیزی که واضح است تحقق خیر عمومی مستلزم شکل گیری بستر و فضای اجتماعی لازمی است که تمامی نخبگان ملی و استانی بتوانند در چنین فضایی ایده های خود را مطرح و برای تحقق آن تلاش نمایند. بنابراین، هیئت های اندیشه ورز را به عنوان وضعیت و شرایطی در نظر داریم که در صورت تحقق آن، افراد می توانند با مذاکره و گفت وگو پیرامون مباحث حوزه اجتماعی و امر عمومی، فرآیندها و روندهای موجود را نقد و برای بهبود شرایط اجتماعی محلی و ملی، ارائه طریق نمایند. بر این مبنا، چارچوب ذیل، مدل و راهنمای فعالیت هیئت های اندیشه ورز است . این فرآیند را در مجموع می توان در سه بخش شناخت شناسی، ارائه راه حل و نظارت بر اجرا خلاصه کرد. بر این اساس، هیئت های اندیشه ورز در قالب چهار روش از صاحب نظران دانشگاهی و حوزوی به این شرح راه اندازی و فعال شده اند.
در این طرح شبکه ای ازنخبگان دانشگاهی، مدیران اجرایی و فعالین مدنی در سطح 31 استان با اهدافی چون شناسایی و تعریف مساله اجتماعی با توجه به اقتضائات محلی، ارائه گزارش‌های توصیفی، تحلیلی و راهبردی مبتنی بر شواهد، ارائه راهکارهای کاهش مسایل اجتماعی شناسایی شده، نظارت و ارزیابی سیاست‌ها و اقدامات اجتماعی صورت گرفته در استان، برساخت مسایل اجتماعی کشور در سه سطح فراملی، ملی، استانی، ارائه راهکارهای عملیاتی جهت کاهش مسایل اجتماعی و فرهنگی در هریک از سطوح تشکیل شده اند که در موردنظام مسائل مختلف کشور ارزیابی می‌کنند که یک اتاق هم در رابطه با فرهنگ هست که در اتاق فرهنگی و اجتماعی که استادان در مورد خاص موضوعات فرهنگی تصمیم گیری می‌کنند و در رابطه با دانشگاه‌ها خروجی های آنها را مصوبه شده که برای آنها بودجه پیش بینی شده است و ما به عنوان مجموعه عالی کشور در شوراها و کارگروه‌ها عضو هستیم و در همه دستگاه‌های دولتی و ستادها حضوری فعال و تاثیرگذار داریم ومسائلی که ما طرح می‌کنیم و می‌تواند موثر باشد و خیلی وقت ها در قالب تفاهم نامه هایی امضا می‌شود و در بعضی موارد هم نظر مشورتی انجام میشود و گاها نیز در قالب تفاهم نامه امضا می شود. برای مثال در مورد ستاد مبارزه با مواد مخدر و یا مساله زنان و امور خانواده ریاست جمهوری ،تفاهم نامه هایی به امضا رسیده و اقدامات مشترکی را انجام می‌دهیم و در مورد مواد مخدر نیز همایش‌های علمی در دانشگاه ها برگزار شده و کارگاه های تخصصی برگزار می شود یعنی ما فقط به مباحثی که فقط به وزارت علوم مربوط هست محدود نمی شویم بلکه ارتباط با دستگاه‌ها و این تعاملات، کمک می کند تا ما براحتی در جهت حل این موارد برآییم.
در خصوص سیاست‌های کلی دولت در خود دانشگاه چه برنامه هایی داشتید و نگاه خود معاونت فرهنگی و وزارت علوم به این مقوله چیست ؟
ما زمانی که دانشگاه رو تحویل گرفتیم وضعیت در شرایط کرونا با تعطیلی مواجه بود.فقط با آموزش مجازی بود و هیچ کنش فرهنگی دردانشگاه صورت نمی‌گرفت فقط هرچه بود در فضای مجازی بود .در صورتی که فعالیت های فرهنگی باید در یک محیط حضوری و تعاملی انجام بگیرد مانند راهیان نور ، پس مرحله اول این بود که کرونا باعث شد فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها کم شود دومین مورد رویکرد دولت قبلی بود که فعالیت‌های فرهنگی را در دانشگاه‌ها محدود کرده بود از جمله کارهایی که در دولت قبل انجام شده بود ودر ۸۰ درصد دانشگاه‌ها هم پیاده شده بود که معاونت‌های فرهنگی و اجتماعی را با معاونت‌های دانشجویی ادغام کرده بودند و باعث شده بود و وقتی بودجه‌ای به دانشگاه تعلق می‌گرفت معاونت سعی می‌کرد که بودجه را برای نیازهای دیگر دانشگاه در نظر بگیرد تا نیازهای فرهنگی، وقتی که چنان تصمیم گیری شده بود مشخص بود که از بعد فرهنگی دانشگاه‌ها دچار مشکل می‌شدند. مشخص است وقتی که بودجه از لحاظ فرهنگی و دانشجویی مجزا تعریف نشده و بجای هزینه کرد در فرهنگ، اکثر بودجه مصوب صرف بودجه دانشجویی خواهد شد تا بلکه جلوی نارضایتی دانشجویان در مورد کم و کسر امکانات در حوزه غذا، خوابگاه و .. پیش نیاید و عملا ادغام حوزه فرهنگی و دانشجویی آسیب بزرگی به حوزه فرهنگی می‌زد و مورد دیگر عدم مشخص بودن بودجه فرهنگی در دانشگاه معلوم نبود که چه رقم بودجه به ما اختصاص پیدا می‌کند در نتیجه معاونی که می‌خواست این بودجه را به فرض در زمینه ورزش استفاده کند دچار مشکل می‌شد و این مشکلات باعث شد که انرژی ما بیشتر برای حل این مشکل صرف شود لذا اولین کاری که کردیم احیای مجموعه‌های شناسنامه دار دانشگاهی بود که در دست گرفتیم . وقتی که دانشجویان عزیز بعد از کرونا در دانشگاه حضور پیدا کردند به خاطر وجود کانون و انجمن در دانشگاه درصدد مشخص شدن تعداد کانون و انجمن ها در دانشگاه‌ها شدیم و اکنون در حدود ۱۸ هزار مجموعه دانشجویی اعم از کانون، تشکل، هیئت و انجمن علمی وجود دارد که در دانشگاه ها فعال هستند.
چارچوب فعالیت این تشکل ها مشخص شده است؟
برای احیای این‌ تشکل ها و انجمن ها ابلاغیه‌ای صادر شد که هر رشته باید یک انجمن داشته باشد و در این راستا چهار حوزه کانون فرهنگی، هنری، مذهبی و اجتماعی استقلال معاونت‌های فرهنگی و اجتماعی در دستور کار قرار گرفت طبق جلساتی که انجام شد در دانشگاه‌های بزرگ معاونت فرهنگی با معاونت دانشجویی از هم مجزا شده‌اند ولی شاید در دانشگاه‌های کوچک که امکانش کمتره سعی کردیم ادره کل آموزش عالی فرهنگی داشته باشیم الان در ۸۰ درصد دانشگاه‌ها استقلال فرهنگی داریم. همچنین در ردیف مستقل بودجه تلاش زیاد کردیم تا مبالغی که برای فعالیت فرهنگی مشخص می‌شود اما در تاریخ آموزش عالی دو کار بزرگ و منحصر بفردی انجام شده که موفقیت بزرگی برای وزارت علوم محسوب می شود که اولین مورد اینکه ۳ درصد از کل بودجه دانشگاه‌ها به بودجه‌های فرهنگی(فعالیت فرهنگی) اختصاص داده شود زیرا که با دو موضوع مواجه بودیم، اول این‌که میزان بودجه فرهنگی در دانشگاه‌ها کم بود و ردیف مشخصی برای بودجه فرهنگی مشخص نبود و با بخش‌های دیگر مانند دانشجویی، مشاوره، تربیت‌بدنی یکی بود، درنتیجه معمولاً دانشگاه‌ها از بودجه فرهنگی کاسته و به مابقی حوزه‌ها اضافه می‌کردند. ولی متاسفانه انچه که در مجلس مشخص و تصویب شد ۵ درصد بودجه‌های هزینه‌ای که مبلغش هم زیاد نیست به معاونت فرهنگی اختصاص داده شد. ولی نکته مهم این است که با تعیین مقداری معین از بودجه، تکلیف معاونت فرهنگی مشخص شود تا این بودجه در ساختارهای فرهنگی یا عمرانی فرهنگی هزینه نخواهد شد، بلکه مستقیم در حوزه فعالیت فرهنگ استفاده خواهد شد بعنوان مثال خرید یک دستگاه سیستم رایانه به انجمن علمی مربوط به این بودجه ۵ درصدی نیست و فقط این بودجه در حوزه فعالیت‌های فرهنگی استفاده می‌شود. چنانچه در بند ل تبصره ۹ لایحه بودجه ۱۴۰۲که توضیح داده شده است . ما هم به معاونان فرهنگی دانشگاه‌ها اعلام کرده‌ایم که بایستی این بودجه را در دانشگاه‌های خود مطالبه کرده و آن را هزینه کنید، از مکانیزم‌های دیگری مانند تشکل‌های دانشجویی و فعالان فرهنگی در دانشگاه‌ها این موضوع را رصد می‌کنیم که آیا این بودجه به بخش فرهنگی اختصاص پیدا کرده یا خیر، در پایان سال نیز دانشگاه‌هایی که میزان هزینه کرد بودجه فرهنگی آن‌ها با این عددی اعلام شده، تطبیق داشته باشد، ازآن‌ها تقدیر شده و مکانیسم‌های تشویقی نیز برای دانشگاه‌هایی که ردیف‌ها را درست به بحث فرهنگی اختصاص بدهند انجام می‌شود، ضمن این‌که اگر این ۳ درصد از بودجه سالانه دانشگاه‌ها به فعالیت‌های فرهنگی محقق شود، یک تحولی در حوزه فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاه‌ها اتفاق خواهد افتاد.
رویکرد دولت چگونه اثر گذار بوده است ؟
رویکرد دولت سیزدهم رویکردی مردمی هست وقتی که رئیس جمهور محترم بهمراه هیئت دولت در همه استان‌ها و در کنار مردم هستند این عمل در کل وزارتخانه غالب شده و در سطوح مختلف در دانشگاه ها هم عملی می شود و در وزارت علوم نیز دائما در حال تلاش هستیم و در اکثر دانشگاه‌ها حضور یافته و از نزدیک با مشکلات آشنا شده و اقدامات لازم جهت رفع آن انجام می شود. ببینید معاونین و مدیران در سطوح مختلف وزارت خانه دائماً در دانشگاه هستند و معاونت فرهنگی تلاش کرده در طی این دو سال در اکثر دانشگاه‌های بزرگ حضور پیدا کردیم جلسات مختلف با دانشجویان عزیز برگزار شده و حتی جلسات رسمی با حضور هیئت رئیسه و رئیس محترم دانشگاه دیدارهای دانشجویی برگزار شده است و از همه مهمتر دانشجو محوری رو جزء فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه قرار دادیم و فعالیت‌های فرهنگی را به دانشجویان واگذار کرده ایم. مثلا اردوهایی که برای دانشجویان در نظر گرفته شده چون اردوی راهیان نور و راهیان پیشرفت و.. به خود دانشجویان واگذار شده و اینها نمونه ای از کارها و پروژه های دانشجو محوری را نشان می‌دهد، اگر بخواهیم به دانشجویان در آینده مسئولیت اجتماعی داده شود بهتر است از هم اکنون در مسئولیت اجتماعی مشارکت داده شوند تا در این مرحله با آزمون خطا پیش بریم تا مدیران آینده بتوانند یاد بگیرند و بایستی بستری فراهم کنیم تا فعالیت ها رو بصورت صحیح و منطقی پیش ببرند و جاهایی که نیاز باشد آنها را هدایت کنیم تا در مسیر صحیح قرار بگیرد و دانشجویان خودشان را آماده ورود به جامعه با فکر و ایده های خلاق نمایند و برای موقعیت های بعدی آماده شده باشند، لذا کلید واژه مسئولیت اجتماعی بعنوان یکی از محورهای اصلی معاونت فرهنگی هست که باید هرچه بیشتر روی این مورد مهم کار کرد .
و نکته آخر اینکه یکی از سندهای مهم کشور سند دانشگاه اسلامی هست که این سند چهار تا حوزه دارد آموزش و پژوهش و فناوری آوری و حوزه مدیریت و حوزه فرهنگی هست. یک سند جامعی نوشته شده که وزیر علوم تاکید کرده بودند که امضا شود ولی متاسفانه هنوز عملی نشده است که این سند مربوط به دهه ۸۰ می باشد که قرار شده بود در دولت های پیشین عملیاتی شود که متاسفانه انجام نشده بود. ولی با توجه به اماده بودن آن سند، راه برای ما راحت تر شده یعنی کلا مشخص می‌کند که چه کاری باید را انجام دهیم و براساس آن سند، راهبردهای معاونت فرهنگی را مشخص می کنیم و کارهایی که در دانشگاه انجام می شود یک فضایی را در کشور ایجاد می کند. البته دولت هم یک سند راهبردی دارد که با توجه به این سندها کارهای فرهنگی انجام می‌گیرد.