رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف استان آذربایجان شرقی :
فرش دستباف تبریز، میراثی در خطر فراموشی/اتحادیه در تلاش برای احیای فرش تبریز

بهار وطن/ زهرا ژرفی مهر: اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف آذربایجان شرقی در سال ۱۴۰۳ با چالش‌های متعددی از جمله تحریم‌ها، رکود صادرات، و کاهش جایگاه فرش ایرانی در بازارهای جهانی روبرو بوده است. اما با اقداماتی مانند برگزاری دوره‌های آموزشی، حضور در نمایشگاه‌ها، و تلاش برای رفع موانع تولید و صادرات، گام‌هایی در جهت احیا و توسعه این صنعت ارزشمند برداشته است. همکاری بین اتحادیه، دولت، و سایر نهادهای ذیربط برای رونق دوباره فرش دستباف تبریز ضروری است.
احد هریسچیان رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف استان آذربایجان شرقی در مصاحبه‌ای به تشریح اقدامات و مشکلات این اتحادیه در سال ۱۴۰۳ پرداخت. وی با اشاره به جایگاه ویژه فرش تبریز در عرصه جهانی، از رکود این صنعت در سال‌های اخیر ابراز نگرانی کرد و بر لزوم حمایت از قالیبافان و رفع موانع تولید و صادرات تاکید نمود.
توسعه صادرات فرش دستباف
احد هریسچیان رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف استان آذربایجان شرقی، در مورد نقش اتحادیه در توسعه صادرات فرش دستباف، گفت: اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف به عنوان یک نهاد صنفی، نقش مهمی در تسهیل و توسعه صادرات این محصول ارزشمند ایرانی ایفا می‌کند. از جمله اقدامات این اتحادیه می‌توان به برگزاری دوره‌های آموزشی جهت ارتقای دانش فنی صادرکنندگان، شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی به منظور بازاریابی و معرفی فرش ایرانی، و ارائه مشاوره‌های تخصصی در زمینه مسائل حقوقی و گمرکی اشاره کرد.
وی همچنین می افزاید: اتحادیه تلاش می‌کند تا با رایزنی با نهادهای دولتی، موانع پیش روی صادرکنندگان را شناسایی و در جهت رفع آن‌ها گام بردارد. این اقدامات با هدف حمایت از تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف، افزایش سهم ایران در بازارهای جهانی و حفظ جایگاه فرش ایرانی به عنوان یک کالای لوکس و با کیفیت صورت می‌گیرد.
وی ادامه می دهد: با وجود تلاش‌های صورت گرفته، صادرکنندگان فرش دستباف با چالش‌ها و موانع متعددی روبرو هستند. از جمله این موانع می‌توان به نوسانات نرخ ارز، تحریم‌های اقتصادی، رقابت شدید با سایر کشورها، و مشکلات مربوط به انتقال پول اشاره کرد. همچنین، ضعف در بازاریابی و تبلیغات، عدم نوآوری در طرح‌ها و رنگ‌ها، و کمبود مواد اولیه با کیفیت نیز از دیگر مشکلاتی هستند که صادرکنندگان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. رفع این موانع نیازمند همکاری و هماهنگی بین اتحادیه، دولت و سایر نهادهای ذیربط است تا بتوان زمینه را برای رونق صادرات فرش دستباف و حفظ این هنر اصیل ایرانی فراهم کرد.
شهرت جهانی فرش دستباف تبریز؛ در خطر
هریسچیان در مورد فرش دستباف تبریز اینچنین اظهار میدارد: فرش دستباف تبریز که شهره جهانی دارد حاصل هنر منحصر دستان معجزه گر قالیبافان آذربایجان شرقی با نقش و نگارهای خاص و زیبا است که البته این صنعت در سالهای اخیر رونق گذشته خود را از دست داده و گرفتار مشکلاتی شده که رفع آنان نیازمند بر طرف کردن دغدغه های فعالان، هنر صنعت فرش و حمایت توسط ادارات متولی از آنان است.
وی در مورد شهرت جهانی فرش تبریز می گوید: فرش دستباف تبریز به حق، شهرت جهانی دارد و نمادی از هنر و فرهنگ غنی آذربایجان شرقی است. متاسفانه، رکود این صنعت در سال‌های اخیر، زنگ خطری برای این میراث گرانبها به شمار می‌رود.
وی برای احیای این هنر وصنعت، توجه به نکاتی را ضروری دانست و افزود: حمایت از قالیبافان و تامین مواد اولیه با قیمت مناسب، ارائه تسهیلات مالی کم‌بهره، و ایجاد امنیت شغلی برای قالیبافان، از جمله اقداماتی است که می‌تواند انگیزه و توانایی تولید را در این هنرمندان افزایش دهد. توسعه بازاریابی و فروش و حضور فعال در نمایشگاه‌های بین‌المللی، استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی برای معرفی و فروش فرش تبریز، و ایجاد برندهای معتبر، می‌تواند به رونق صادرات و افزایش تقاضا برای این محصول کمک کند. حفظ اصالت و نوآوری و حفظ طرح‌ها و نقش‌های اصیل فرش تبریز، در کنار نوآوری در طرح‌ها و رنگ‌ها برای جذب سلیقه‌های جدید، می‌تواند به حفظ جایگاه این فرش در بازارهای جهانی کمک کند. رفع موانع تولید و صادرات، تسهیل فرآیندهای گمرکی، رفع مشکلات مربوط به انتقال پول، و کاهش هزینه‌های تولید، می‌تواند به کاهش قیمت تمام‌شده فرش و افزایش رقابت‌پذیری آن در بازارهای جهانی کمک کند. با همدلی و همکاری تمامی فعالان این حوزه، از جمله قالیبافان، صادرکنندگان، و نهادهای دولتی، می‌توان این صنعت ارزشمند را احیا کرد و فرش دستباف تبریز را دوباره به جایگاه شایسته خود در جهان بازگرداند.
آذربایجان شرقی؛ پایتخت فرش دستباف/سهم صادرات غیر نفتی کشور در دستان آذربایجان شرقی
ایشان آذربایجان شرقی و به تبع آن تبریز به عنوان پایتخت فرش دستباف عنوان کرده و می گویند: تبریز سهم بسزایی در تولید و صادرات این هنر صنعت ایفا میکند. آذربایجان شرقی، به ویژه شهر تبریز، به عنوان پایتخت فرش دستباف ایران، جایگاهی ویژه و تاریخی در این صنعت دارد. این منطقه به دلیل قدمت طولانی در قالیبافی، وجود هنرمندان و طراحان ماهر، و استفاده از مواد اولیه مرغوب، همواره یکی از مهم‌ترین مراکز تولید و صادرات فرش دستباف در کشور بوده است.
وی در مورد ینکه فرش دستباف آذربایجان شرقی سهم بسزایی در صادرات غیر نفتی دارد؛ اظهار میدارد: فرش تبریز با طرح‌ها و نقش‌های منحصر به فرد، رنگ‌های زیبا و بافت ظریف، در بازارهای جهانی شناخته شده و مورد استقبال قرار گرفته است. وجود کارگاه‌های قالیبافی متعدد، آموزشگاه‌های تخصصی، و اتحادیه‌های فعال در این زمینه، نشان از پویایی و اهمیت این صنعت در اقتصاد و فرهنگ این منطقه دارد. با وجود چالش‌های موجود، فرش دستباف آذربایجان شرقی همچنان سهم بسزایی در صادرات غیرنفتی کشور ایفا می‌کند.
وی می افزاید: این صنعت، علاوه بر ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی، نقش مهمی در حفظ و ترویج هنر و فرهنگ اصیل ایرانی دارد. برای حفظ این جایگاه و توسعه بیشتر این صنعت، لازم است که با حمایت از تولیدکنندگان و صادرکنندگان، رفع موانع تولید و صادرات، و بازاریابی مناسب، زمینه را برای رونق هرچه بیشتر فرش دستباف تبریز در بازارهای داخلی و خارجی فراهم کرد. همچنین، توجه به نوآوری در طرح‌ها و رنگ‌ها، استفاده از فناوری‌های جدید در فرآیند تولید، و آموزش نیروی انسانی متخصص، می‌تواند به افزایش کیفیت و رقابت‌پذیری فرش تبریز در بازارهای جهانی کمک کند.
قدمت و چالش‌های اتحادیه فرش دستباف
رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف راجع به قدمت اتحادیه فرش چنین عنوان میدارد: اتحادیه صادر کنندگان فرش دستباف استان دومین اتحادیه ی فرش کشور با بیش از ۲۹ سال قدمت است. این صنعت در سالهای اخیر رونق گذشته خود را از دست داده و موضوعات مطرح شده در دهه ی گذشته به علت شیب نزولی صادرات و تولید فرش در عملکرد اتحادیه و اعضاء آن دلسردی صادر کنندگان را در سراسر کشور به وجود آورده است.
وی در مورد چالش های پیش روی این صنعت می گوید: صنعت فرش دستباف، با وجود قدمت و اصالتش، در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی روبرو شده است. اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف استان، به عنوان دومین اتحادیه فرش کشور با سابقه ۲۹ ساله، نقش مهمی در حمایت از فعالان این حوزه ایفا می‌کند. با این حال، کاهش صادرات و تولید فرش در دهه گذشته، باعث دلسردی صادرکنندگان و کاهش انگیزه در بین اعضای اتحادیه شده است. برای مقابله با این وضعیت، لازم است اتحادیه با شناسایی دقیق مشکلات و موانع موجود، ارائه راهکارهای عملی و کارآمد، و ایجاد تعامل سازنده با نهادهای دولتی و بخش خصوصی، زمینه را برای احیای این صنعت و افزایش انگیزه در بین فعالان آن فراهم کند.
وی همچنین می گوید: استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی برای بازاریابی و فروش، ایجاد برندهای معتبر، و حضور فعال در نمایشگاه‌های بین‌المللی، می‌تواند به رونق صادرات و افزایش تقاضا برای فرش دستباف کمک کند.
نفوذ فرهنگی و تاریخی فرش ایرانی مورد تحریم قرار گرفته است/ تحریم‌ها و نفوذ فرهنگی فرش ایرانی
هریسچیان کشورهای حوزه خلیج فارس و غرب را خریداران دائمی فرش دستباف تبریز خواند و در ادامه گفت: این کشور ها در سالهای گذشته خریدار دائمی فرش ایران ،بودند، متاسفانه دیگر آن اشتیاق خرید را ندارند به علت نفوذ فرهنگی و تاریخی فرش ایرانی مورد تحریم قرار گرفته و کشورهای رقیب در راستای خواست مشتریان با اطلاع دقیق و به روز جایگاه فرش ایران از رده اول به هفتم و هشتم نزول کرده است.
وی گفت: بازار فرش دستباف ایران در کشورهای حوزه خلیج فارس و غرب، که در گذشته از خریداران اصلی این محصول بودند، به دلیل عوامل مختلف از جمله تحریم‌ها و رقابت فزاینده، با کاهش تقاضا مواجه شده است. نفوذ فرهنگی و تاریخی فرش ایرانی، که زمانی یک مزیت رقابتی محسوب می‌شد، اکنون به بهانه‌ای برای تحریم و محدودیت در این بازارها تبدیل شده است.
وی در مورد وجود کشورهای رقیب که با بهره‌گیری از اطلاعات دقیق و به روز در مورد سلیقه و نیاز مشتریان، توانسته‌اند جایگاه فرش ایران را در این بازارها تضعیف کنند؛ می گوید: کشور های رقیب با افزایش سهم خود در بازار باعث شده اند؛ جایگاه فرش ایران از رده اول به رده‌های پایین‌تر نزول کرده است. برای مقابله با این وضعیت، لازم است با دیپلماسی فعال، رفع موانع تجاری، و بازاریابی هدفمند، زمینه را برای بازگشت فرش ایران به جایگاه اصلی خود در این بازارها فراهم کرد. همچنین، توجه به کیفیت، طراحی، و قیمت‌گذاری مناسب، می‌تواند به افزایش رقابت‌پذیری فرش ایران در بازارهای جهانی کمک کند.
وی ادامه می دهد: عدم صادرات و فروش فرش مشکل تمامی صادر کنندگان سراسر کشور است عدم پذیرش پروانه تولید فرش معتبر صادره از سازمان صمت یا اتحادیه تولیدکنندگان ،فرش جهت عضویت در اتاق و اتحادیه صادرکنندگان یکی دیگر از مشکلات فعالان این حوزه است. دلسردی اصلی فرش فروشان و صادرکنندگان جهت عضویت در اتحادیه صادرکنندگان فرش تبریز تحریم و رکود صادرات و فروش فرش است.
چالش‌های فراگیر صادر کنندگان فرش
ایشان مشکلات مربوط به صادرات و فروش فرش را یک چالش فراگیر برای صادرکنندگان در سراسر کشور دانست و اظهار داشت: عدم پذیرش پروانه تولید فرش معتبر صادره از سازمان صنعت، معدن و تجارت (صمت) یا اتحادیه تولیدکنندگان فرش، به عنوان مدرک معتبر برای عضویت در اتاق و اتحادیه صادرکنندگان، یکی دیگر از موانع پیش روی فعالان این حوزه است. این موضوع، انگیزه فرش‌فروشان و صادرکنندگان را برای عضویت در اتحادیه صادرکنندگان فرش تبریز کاهش داده است، چرا که تحریم‌ها و رکود صادرات و فروش فرش، به عنوان عوامل اصلی دلسردی آن‌ها عمل می‌کنند.
وی ادامه داد: برای رفع این مشکلات، لازم است سازمان صمت و اتحادیه‌های ذی‌ربط، هماهنگی و همکاری بیشتری داشته باشند و فرآیند عضویت در اتاق و اتحادیه صادرکنندگان را تسهیل کنند. همچنین، دولت باید با ارائه تسهیلات مالی، کاهش مالیات، و حمایت از بازاریابی و تبلیغات، به رونق صادرات و فروش فرش کمک کند.
همچنین این اتحادیه اقدامات شایانی در سال ۱۴۰۳ انجام داده است که از آن جمله میتوان به برگزاری نشست ،جلسات ،نمایشگاهها همایشها از جمله میزبانی اتحادیه های صادرکنندگان و تشکلهای سراسر کشور و برگزاری جلسه با حضور آنها اشاره کرد.
کنشگری اتحادیه برای ایفای راه گریز از تحریم ها/ کنشگری اتحادیه در سال ۱۴۰۳
در ادامه این گفتگو ایشان راجع به شرکت در جلسه داوری و انتخاب مشاهیر فرش ایران و نام آوران فرش ایران که در دانشگاه الزهرا؛ قم برگزارشده بود؛ گفت: این جلسات مکرر در دفتر اتحادیه با هماهنگی ریاست و مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی تبریز و اتحادیه صادرکنندگان فرش تبریز و عقد تفاهم نامه همکاری برگزاری هشتمین نشست اتحادیه ها و تشکل های سراسر کشور برگزاری دومین جلسه برگزاری اتحادیه صادرکنندگان فرش تبریز با مرتضی حاجی آقا میری؛ رئیس کمیسیون فرش اتاق ایران دعوت از طرف اتحادیه صادر کنندگان فرش ایران در تهران با حضور بیش از ۱۲ اتحادیه و تشکل از سراسر کشور جهت نظر خواهی از اتحادیه تبریز که با شرکت خود و با نقطه نظرات مفید اثرگذار بوده است حضور در افتتاحیه نمایشگاه فرش قم حضور در افتتاحیه فرش اصفهان و شرکت در سومین جشنواره ملی قالی فاخر ایران از دیگر اقدامات این تشکل است.
وی ادامه داد: اتحادیه صادرکنندگان فرش تبریز با شرکت در پنجاهمین سالگرد تاسیس اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ،ایران نقطه نظرات خود را جهت پیشبرد اهداف اتحادیه صادرکنندگان اعلام کرده و در این نشست لوح تقدیر و سپاس ویژه از سوی اتحادیه تبریز به احد هریسچیان؛ اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف تبریز اهدا شد.
وی همچنین افزود: چهارشنبه هر هفته جلسه ای با حضور هیئت مدیره اتحادیه در محل دفتر اتحادیه برگزار شده و تمام موضوعات روز و قوانین و مقررات وضع شده مورد بررسی قرار میگیرد همچنین دفتر اتحادیه همه روزه جهت پاسخگویی به اعضا مستقر است در سال ۱۴۰۳ اتحادیه صادرکنندگان فرش دستباف استان با محوریت اتاق بازرگانی ،تبریز دوره آموزشی حل و فصل اختلافات فعالان اقتصادی فرش با رویکرد داوری وابسته به مرکز بین المللی داوری که با حضور بیش از ۴۰ نفر از فعالان بازار فرش تبریز به دعوت اتحادیه صادرکنندگان تبریز برگزار کرده است.
بنابر پیشنهاد اداره فرش سازمان صمت دوره آموزشی تجار و صادر کنندگان فرش دستباف استانهای آذربایجان شرقی و غربی با عناوین آموزشی تجارت الکترونیک، اصول برندینگ فرش دستباف و اصول مقدماتی طراحی سایت با هدف ارتقاء سطح آشنایی بازرگانان و صادرکنندگان فرش دستباف و آشنایی با روشهای نوین فروش در شرایط موجود در بازارهای هدف بررسی شد.